Meer dan een miljoen mensen kreeg een laatste rustplaats op Hart Island, een eiland van ongeveer 1,6 kilometer lang en 530 meter breed voor de kust van New York City. Ooit deed het dienst als gevangenis, later ook als sanatorium en psychiatrisch ziekenhuis. Tijdens de burgeroorlog werd het gebruikt als trainingsbasis en later, tijdens de Koude Oorlog, werd er een raketplatform gebouwd.

Maar het eiland is vooral bekend als publieke begraafplaats. Wie in de stad niet wordt opgeëist door familieleden, wie geen privébegrafenis kan betalen of wie dakloos is, wordt er begraven. Ook veel doodgeboren kinderen krijgen er een laatste rustplaats. En in het verleden was het ook de plek waar de eerste slachtoffers van aids en tuberculose terechtkwamen. Maar er liggen ook mensen van wie de familie in het buitenland woont en mensen die er zelf voor kozen om daar te liggen. Het is ook de plek waar geamputeerde ledematen terechtkomen en in een kist samen begraven worden.

(Lees verder onder de foto)

Anonieme massagraven

Toch ziet Hart Island er niet uit als een klassieke begraafplaats. Dat komt doordat er gewerkt wordt met massagraven. Onversierde houten kisten worden door vrachtwagens aangeleverd en in een grote greppel per drie opgestapeld. In elk perceel liggen 150 kisten. Naambordjes zijn er niet.

LEES OOK. Een hele familie sprong na elkaar de dood tegemoet vanop Zwitsers balkon. Nu pas wordt duidelijk wat hen bezielde

De stad houdt wel goed bij welk lichaam waar ligt. Op die manier kunnen ze gemakkelijk kisten opnieuw opgraven. Jaarlijks worden er volgens de stad zo’n vijftig lichamen opnieuw bovengehaald omdat een lichaam geïdentificeerd werd en door de familie ergens anders wordt begraven.

Sinds de 19de eeuw werd het eiland gerund door het gevangeniswezen van New York. De gevangenen van het nabijgelegen Rikers Island, de grootste gevangenis van de stad, waren dan ook de grafdelvers. Tot de coronapandemie. Toen Covid-19 lelijk huishield in de gevangenissen, werd de taak toevertrouwd aan stadsmedewerkers. Jaarlijks worden er nog zo’n 1.100 mensen begraven op het eiland.

(Lees verder onder de foto)

Een bezoek brengen aan het eiland was tot voor kort bijna onmogelijk. Enkel familieleden mochten twee dagen per maand voet aan wal zetten. Maar ze moesten daarvoor de nodige documenten hebben, controles ondergaan en tijdig reserveren. Ook de erg gelimiteerde ferryboot, waar meestal enkel de vrachtwagen van het mortuarium opstaat, maakt het er niet gemakkelijk op.

(Lees verder onder de foto)

LEES OOK. ‘Slechtste boek aller tijden’ is na 125 jaar vertaald naar Nederlands: “Je moet het niet proberen te begrijpen”

Geen speeltuin en picknicktafels

Maar daar is nu verandering in gekomen. In 2021 werd het eiland overgedragen aan het departement dat zich bezighoudt met de parken in de stad. Daardoor zal Hart Island opengesteld worden voor het publiek. “Decennialang is Hart Island verkeerd begrepen en gestigmatiseerd. Maar vandaag is een nieuwe dag”, klinkt het. Binnenkort zullen er natuurlessen en rondleidingen gehouden worden, begeleid door rangers van het stadspark. Op het programma: kanoën, wandelen, boogschieten en vissen. Een belangengroep heeft ook een navigatie- en augmented reality tool ontwikkeld waarmee bezoekers met een smartphone over het eiland kunnen navigeren en begraafregisters kunnen doorzoeken.

De vijftien ingestorte gebouwen op het terrein werden verwijderd, maar aan de graven werd niet geraakt. De stad heeft geen plannen om de grootste openbare begraafplaats van het land te veranderen in een recreatieruimte met speeltuinen en picknicktafels. Er zijn geen voorzieningen zoals toiletten, onderdak of elektriciteit. Bezoekers worden begroet met een rudimentair bord van de parkdienst en een paar kleine beeldjes van engelen en de Maagd Maria. “Het wordt een passieve, schilderachtige open ruimte, niet een plek waar mensen aankomen en zich uitleven, gewoon om plezier te maken”, vertelde een senior projectplanner aan The New York Times.

LEES OOK. 20 jaar geleden viel Amerika Irak binnen: een inschattingsfout die nog steeds nazindert