Het is de grootste democratie ter wereld. Maar de voorbije dagen worden de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting in India sterk in vraag gesteld. De aanleiding: een documentaire van de Britse televisiezender BBC die afgelopen week de wereld in werd gestuurd.

De tweeledige documentaire ‘India: The Modi Question’ gaat over de spanningen tussen hindoes en moslims in India en de rol die Modi gespeeld heeft in de rellen van Gujarat in 2002. Die ontstonden nadat een trein in vlammen opging waarbij 58 hindoeïstische pelgrims om het leven kwamen. Eenendertig moslims werden veroordeeld wegens criminele samenzwering en moord. Daaruit volgde onrust waarbij zo’n 2.000 mensen, voornamelijk moslims, gedood werden.

“Zuivering”

Al tientallen jaren wordt Narendra Modi achtervolgd door beschuldigingen van medeplichtigheid aan het geweld tijdens die rellen. De toenmalige premier van Gujarat en later premier van India, werd ervan beschuldigd het geweld door de vingers te zien, net als politie- en regeringsambtenaren die de relschoppers zouden hebben aangestuurd en lijsten met eigendommen van moslims zouden hebben doorgegeven.

Modi werd in 2012 uiteindelijk vrijgesproken maar in de nieuwe BBC-documentaire wordt nu een eerder geheim rapport geciteerd van het Brits ministerie van Buitenlandse Zaken waarin staat dat het geweld “politiek gemotiveerd was” en het doel was om “moslims uit hindoegebieden te zuiveren”. Volgens dat rapport zouden de rellen ook onmogelijk zijn geweest “zonder het klimaat van straffeloosheid gecreëerd door Modi’s regering”.

Ook zijn huidig regime, gekenmerkt door een groeiend hindu-nationalisme en een toenemende marginalisering van minderheden, wordt in de documentaire sterk in vraag gesteld.

(Lees verder onder de foto)

Noodwetgeving

Hoewel de documentaire officieel niet in India te zien is, duiken er op sociale media verschillende fragmenten op en worden er vertoningen georganiseerd op verschillende plaatsen, waaronder universiteiten. Dat zint de regering niet, die er alles aan probeert te doen om de docu te verbannen. De regering noemt de docu namelijk niet objectief en “kolonialistische propaganda”.

Afgelopen week werd een tiental studenten van de Jamia Milia Islamia universiteit in Delhi aangehouden toen duidelijk werd dat een vertoning gepland stond. Volgens studenten aan een andere universiteit in Delhi werden de stroom en het internet afgesloten om te vermijden dat de documentaire getoond kon worden. En er werd zelfs een noodwet ingeroepen die de documentaire blokkeert op Youtube en Twitter.

Ook in het Britse parlement zorgde de documentaire voor commotie toen Labour-parlementslid Imran Hussain de kwestie aanhaalde en aan de huidige premier Rishi Sunak vroeg wat geweten was van de Britse regering over Modi’s rol in het geweld. “Ik weet niet of ik het helemaal eens ben met de karakterisering”, antwoordde Sunak.