Nergens leunt rugby meer aan bij religie dan in Nieuw-Zeeland, maar de sport maakt op en naast het veld moeilijke tijden door. In november 2019 liepen de All Black in de halve finale van het WK een forse nederlaag op tegen Engeland. Vanaf dan zakte de sport steeds dieper weg. De Nieuw-Zeelandse rugbybond sloot het jaar af met een verlies van 4,1 miljoen euro, zo meldt de Franse sportkrant L’Equipe. Door de daaropvolgende pandemie zakten de inkomsten met 70 procent. Om het failliet af te wenden, moest de NZRU 23 miljoen uitgeven. Alsof dat nog niet volstond, zegde de hoofdsponsor AIG zijn contract op dat jaarlijks 8,8 miljoen euro opbracht.

Zeespiegel

Om het hoofd boven water te houden, haalde de federatie Ineos aan boord, de Britse chemiegigant die in de sport onder meer al een wielerteam, voetbalclubs Nice en Lausanne en een F1 team sponsort. Ineos zou jaarlijks 4,7 miljoen inbrengen om op de beroemde zwarte uitrusting van de All Blacks te verschijnen, zowel bij de mannen als de vrouwen. Zowat de helft van de vorige shirtsponsor dus, maar de markt bood weinig alternatieven. De deal stuit op fel verzet in een land met een milieubewuste bevolking en ongerepte natuur. Greenpeace ging voorop in de verontwaardiging. “Veel internationals hebben hun roots bij de Maori (de oorspronkelijke bevolking van de regio, nvdr) of bij andere inheemse volkeren, die als eerste het slachtoffer dreigen te worden van de stijgende zeespiegel. Moeten zij de naam van een vervuiler als Ineos dragen?“

Nood

Zelfs met die nieuwe deal is de nood nog niet geledigd. De Nieuw-Zeelandse federatie overweegt om een akkoord te sluiten met de Amerikaanse investeringsmaatschappij Silver Lake, waardoor het wereldberoemde merk All Blacks ten gelde zou gemaakt kunnen worden. Silver Lake, een gigant van 70 miljard euro, hoopt zich voor 12,5 procent in te kopen, een deal die zo’n 200 miljoen euro zou opleveren. Dat een buitenlandse investeerder hun culturele erfgoed zou kunnen commercialiseren, ligt niet alleen heel moeilijk bij de publieke opinie, maar ook bij de kolossen van de sport zelf. In een open brief aan de federatie schreven de internationals dat de Polynesische en Moarische cultuur niet te koop is.

De All Blacks zijn geen echte franchise, zoals pakweg Manchester City, de Brooklyn Nets of OH Leuven, waar buitenlandse investeerders zich mits de nodige dollars kunnen inkopen. De nationale rugbyploeg maakt een wezenlijk deel uit van de Nieuw-Zeelandse identiteit. Spelers beschouwen zich niet als eigenaars van het shirt, maar als custodians (bewaarders, nvdr). “We hebben het recht niet om een shirt te verkopen waarvan een heel volk eigenaar is en dat 130 jaar lang door andere spelers gedragen is”, aldus voormalig kapitein David Kirk. “Dat maakt het zo waardevol.”

Omdat de spelersorganisatie over een vetorecht beschikt, zit de situatie al vijf maanden vast. De deal zou in een klap alle financiële zorgen oplossen, maar zou ook een portie erfgoed beschadigen. Lastig.